پالایشگاه نفت یک واحد صنعتی است که در آن نفت خام به مواد مفیدتری مانند گاز مایع، نفت سفید، بنزین، گازوئیل، نفت کوره، قیر و دیگر محصولات نفتی تبدیل می‌گردد.
پالایشگاه‌های نفت به‌طور معمول واحدهای صنعتی بزرگ و پیچیده‌ای هستند که در آن‌ها واحدهای مختلف توسط مسیرهای لوله‌کشی متعددی به هم پیوند داده شده‌اند.
نفت به‌صورت خام یا فراوری نشده خیلی کارایی ندارد و به شکل خام که از استخراج میشود کاربرد زیادی ندارد. البته که نفت شیرین ( با گوگرد کم) به صورت تصفیه نشده در وسایل محرکه با قوه بخار استفاده میشد، گازهای تولید شده ی آن معمولاً داخل مخزن سوخت جمع میشد و باعث بروز انفجار می‌گردید.
غیر از مورد بالا برای استفاده از نفت و تولید محصولات دیگر مانند پلاستیک، فوم‌ها و … نفت خام حتما باید پالایش شود. فراورده‌های سوختی نفتی در وسعت زیادی کاربرد دارد مثل سوخت کشتی، سوخت جت، بنزین و بسیاری دیگر موارد استفاده میشود.
در هر کدام از مصارف بالا نفت باید دارای نقطه جوشی متفاوت باشند به همین دلیل می‌توان آن‌ها را به وسیله تقطیر از همدیگر جدا نمود. از آنجاییکه تقاضای زیادی برای مشتقات مایع سبک‌تر وجود دارد از این رو در یک پالایشگاه مدرن نفتی هیدروکربن‌های سنگین و اجزای گازی سبک در طی فرایندهای پیچیده و پر هزینه به مواد با ارزش بالاتری تبدیل می‌شوند.
تولیدات پالایشگاه به ترتیب سبک به سنگین عبارتند از:
- گاز مایع
- بنزین
- نفتا (ترکیب بنزین و نفت سفید)
- نفت سفید و سوخت‌های جت مرتبط به آن
- گازوئیل و به‌طور کلی سوخت‌های دیزل
- نفت کوره معروف به مازوت یا نفت سیاه
- روغن‌های نفتی
- واکس پارافین
- آسفالت و قیر
- کک نفتی
- گوگرد